Łysienie całkowite – co warto wiedzieć?

Łysienie całkowite należy do najrzadszych typów łysienia. Pacjenci zgłaszający się do lekarza z tym problemem stanowią około 1% pacjentów spośród wszystkich zmagających się z łysieniem. Jak wskazuje nazwa schorzenia, utrata włosów jest całkowita. Czy można coś zrobić, by zatrzymać postępowanie łysienia? I czy istnieje cień nadziei, że włosy odrosną?

Przyczyny łysienia całkowitego

Przyczyny łysienia całkowitego nie zostały jeszcze dokładnie poznane. Rolę w jego powstawaniu przypisuje się m.in. czynnikom genetycznym, autoimmunologicznym i neurogennym. U około 20% pacjentów stwierdza się dodatni wywiad rodzinny. Największe znaczenie wydają się jednak mieć czynniki immunologiczne. W mieszkach włosowych z wycinków skóry, które zostały pobrane z miejsc objętych chorobą, wykrywane są nacieki zapalne. Ponadto w 1/5 przypadków łysienie całkowite współistnieje z takimi schorzeniami autoimmunologicznymi, jak choroba Hashimoto czy bielactwo.

Podejrzewa się również, że do uaktywnienia się łysienia całkowitego może doprowadzić wstrząs emocjonalny lub przeciążenie organizmu na skutek zabiegu chirurgicznego pod narkozą, infekcji przebiegającej z wysoką gorączką czy stosowania niektórych leków.

Jak zaczyna się łysienie całkowite?

Łysienie całkowite może rozwinąć się z łysienia plackowatego. Charakterystycznym objawem łysienia plackowatego są dobrze odgraniczone ogniska chorobowe. Mogą się one powiększać. W przypadku łysienia całkowitego, objawy postępują aż do wypadnięcia wszystkich włosów na głowie. Nierzadko łysienie obejmuje też kolejne obszary – np. brwi i rzęsy.

Czasami łysienie postępuje w tak szybkim tempie, że w ciągu kilku miesięcy dochodzi do całkowitej utraty włosów i nie ma możliwości, aby odrosły. Tę odmianę łysienia plackowatego nazywa się łysieniem złośliwym.

Specjalista jest w stanie rozpoznać łysienie całkowite na wczesnym etapie, przeprowadzając badanie trychologiczne – trichoskopię lub trichogram. W pewnych przypadkach posiłkuje się badaniem histopatologicznym. Diagnostyka obejmuje również wykonanie badań z krwi, np. morfologię, oznaczenie poziomu żelaza i innych mikroelementów, a także oznaczanie poziomu hormonów. Znalezienie przyczyny łysienia całkowitego jest bardzo ważne, aby dało się dobrać jak najlepsze leczenie.

Jakie są rodzaje łysienia całkowitego?

Ze względu na wiek pojawienia się objawów oraz ich specyfikę, wyróżniamy kilka rodzajów łysienia całkowitego:

• wrodzony całkowity brak owłosienia – osoby cierpiące na tę przypadłość są od urodzenia całkowicie pozbawione włosów. Jeśli w ich rodzinie chorują również inni członkowie – co nie zdarza się często – to są one tej samej płci,
• dominujący brak owłosienia – choroba przekazywana z pokolenia na pokolenie. Brak włosów dotyczy całej powierzchni ciała (postać ogólna) lub tylko skóry głowy. W postaci ogólnej łysienie zaczyna się już między 1. a 3. rokiem życia, a do 20. następuje całkowita utrata włosów,
• wrodzony częściowy brak owłosienia – przyjmuje formę rozlaną lub odgraniczoną. W pierwszej z nich ogniska choroby obejmują rozległe obszary skóry. W drugiej dotyczą owłosionej skóry głowy, a u kobiet dodatkowo mogą obejmować też pachy lub wzgórek łonowy,
• wrodzone słabe owłosienie – na skórze w wybranych miejscach występują trwałe, wyraźne przerzedzenia.

Czy można wyleczyć łysienie całkowite?

Do tej pory nie opracowano w pełni skutecznej metody, która pozwalałaby wyleczyć łysienie całkowite. Można podejmować próby leczenia za pomocą środków przyjmowanych doustnie takich, jak metotreksat i glikokortykosteroidy. Dodatkowo pomocne okazują się zabiegi trychologiczne, szczególnie naświetlania skóry głowy po podaniu psoralenów (terapia PUVA). W niektórych przypadkach możliwe jest przeprowadzenie przeszczepu włosów.

Terapię dobiera się odpowiednio do pacjenta. Jeśli za pomocą danej metody nie udaje się uzyskać odrostu włosów, wdraża się inne sposoby. Niestety, w łysieniu całkowitym włosy odrastają u zaledwie 10% pacjentów. Leczenie jest wymagające i przeważnie musi trwać co najmniej rok.

Zdarza się, że objawy choroby cofają się bez leczenia. Jednak są to na tyle sporadyczne, nie dające się przewidzieć sytuacje, że lepiej skupić się na korzystaniu z dostępnych sposobów radzenia sobie z problemem łysienia całkowitego, niż liczyć na samoistne wyleczenie.

Podsumowanie

Łysienie całkowite prowadzi do utraty wszystkich włosów na owłosionej skórze głowy. Niestety, jego leczenie nie należy do najłatwiejszych i jest długotrwałe. Objawy można łagodzić, stosując leczenie farmakologiczne w połączeniu z wybranymi zabiegami trychologicznymi. Dla niektórych rozwiązaniem może okazać się przeszczep włosów. Im wcześniej problem zostanie wykryty, tym większa szansa na powodzenie leczenia.

Bibliografia:

1. Sobstyl, Małgorzata & Tkaczuk-Włach, Joanna & Jakiel, Grzegorz. (2010). Diagnostyka hormonalna łysienia kobiet. Przeglad Menopauzalny. 14. 52-55.
2. Wierucka-Rybak, Magdalena. (2015). Wpływ androgenów na skórę kobiet. 10.13140/RG.2.1.1687.8241.