Trądzik ropowiczy, określany też jako trądzik ropny, zalicza się do najcięższych postaci trądziku pospolitego. Występujące w nim zmiany skórne są wyjątkowo dokuczliwe i pozostawiają po sobie szpecące blizny i przebarwienia. Ze względu na trudny przebieg tego rodzaju trądziku, jego leczenie powinno być holistyczne i przeprowadzane pod opieką lekarza dermatologa, a czasami także endokrynologa.
Jak objawia się trądzik ropowiczy?
W trądziku ropowiczym dochodzi do powstawania zmian ropnych – krost, guzków i torbieli, które często są bolesne lub swędzące. Szybko zajmują one większe powierzchnie skóry i utrzymują się przez długi czas. Goją się w sposób nieprawidłowy, tworząc rozległe i nierówne blizny lub ciemne przebarwienia. Zmiany przeważnie lokalizują się na twarzy, ale mogą również objąć klatkę piersiową, ramiona lub plecy.
Kto najczęściej choruje na trądzik ropny?
Trądzik ropowiczy jest głównie problemem dotyczącym nastolatków. Może jednak pojawić się także u osób dorosłych. Występuje zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, z tym, że mężczyźni chorują trochę częściej.
Przyczyny trądziku ropowiczego
U podłoża trądziku ropowiczego znajduje się nadmierna aktywność gruczołów łojowych, która prowadzi do zwiększonego wydzielania łoju oraz sprzyja kolonizacji gruczołów łojowych przez bakterie. Drugim powodem trądziku jest nieprawidłowe rogowacenie ujść jednostek włosowo-łojowych.
Za tymi procesami – nadprodukcji łoju i wzmożonego rogowacenia – mogą się kryć następujące przyczyny:
- uwarunkowania genetyczne,
- zaburzenia hormonalne,
- złe nawyki dietetyczne,
- nieodpowiednie kosmetyki,
- błędy pielęgnacyjne,
- niektóre leki i suplementy, np. sterydy, witamina B12,
- przewlekły stres.
Skłonności do trądziku ropowiczego mogą być dziedziczne. Często są też wynikiem nieprawidłowej gospodarki hormonalnej. Do powstawania zmian najczęściej przyczyniają się androgeny – testosteron i dihydrotestosteron, zwłaszcza podwyższony ich poziom. U kobiet nadmiar androgenów występuje na przykład w zespole policystycznych jajników (PCOS). To zaburzenie hormonalne często wiąże się z problemami z cerą.
Jak leczyć trądzik ropowiczy?
Mając trądzik ropowiczy, powinno się jak najszybciej rozpocząć leczenie u specjalisty, aby uniknąć powikłań w postaci blizn i przebarwień. Dermatolog, w zależności od stopnia zaawansowania choroby, zapisze odpowiednie leki do stosowania miejscowego i, jeśli to konieczne, także leki doustne. Może też zalecić konsultację z endokrynologiem, w celu ustalenia, czy trądzik nie jest spowodowany przez problemy hormonalne.
Leczenie trądziku ropowiczego trwa co najmniej kilka miesięcy. Warto jednak je podjąć, ponieważ nieleczony trądzik ropowiczy może utrzymywać się nawet latami, powodując ogromny dyskomfort.
Leki na trądzik ropowiczy
Leki na trądzik ropowiczy zawsze dobierane są indywidualnie. Gdy choroba przebiega łagodnie, leczenie opiera się na środkach do stosowania miejscowego. Są to maści, kremy lub żele zawierające substancje o działaniu przeciwzapalnym (np. kwas azelainowy, nadtlenek benzoilu), retinoidy (pochodne witaminy A) lub antybiotyk (klindamycyna, erytromycyna, tetracyklina lub neomycyna).
W przypadku ciężkiego przebiegu trądziku ropowiczego włączane są również leki doustne. Mogą to być:
- antybiotyki z grupy tetracyklin – posiadają działanie przeciwbakteryjne wobec Propionibacterium Acnes, czyli bakterii wywołujących trądzik. Wyciszają też stany zapalne. Kuracja antybiotykami jest zwykle kilkumiesięczna,
- pochodne witaminy A, jak izotretynoina. Izotretynoina wykazuje dużą skuteczność w leczeniu ciężkich postaci trądziku. Niestety może powodować różne skutki uboczne, dlatego przed podjęciem leczenia należy rozważyć wszelkie za i przeciw. Jeśli zaś podejmiemy decyzję o terapii izotretynoiną, w trakcie leczenia musimy pozostawać pod kontrolą lekarza i wykonywać co pewien czas badania krwi,
- tabletki antykoncepcyjne – gdy przyczyną trądziku ropowiczego są zaburzenia hormonalne, u kobiet można opanować problem za pomocą odpowiednich tabletek antykoncepcyjnych. Stosowanie skutecznej antykoncepcji jest wskazane także podczas leczenia izotretynoiną, która ma silne działanie teratogenne.
Pielęgnacja cery z trądzikiem ropowiczym
Właściwa pielęgnacja skóry jest sprzymierzeńcem w walce z trądzikiem ropowiczym. Unikając podstawowych błędów oraz stosując dobrze dobrane produkty, można uzyskać poprawę stanu skóry. Warto zapytać się lekarza, jak dbać o skórę, ponieważ każdy przypadek może wymagać zmodyfikowania ogólnego schematu pielęgnacji cery trądzikowej.
Oczyszczanie skóry
Podstawą pielęgnacji cery trądzikowej jest dobre oczyszczanie skóry. Błędem, który może prowadzić do nasilenia zmian trądzikowych jest niedokładne zmywanie makijażu lub stosowanie kosmetyków ze składnikami blokującymi pory. Źle działa również wysuszanie skóry.
Cerę trądzikową należy oczyszczać dwa razy dziennie, rano i wieczorem. Oczyszczanie skóry powinno być dwuetapowe – najpierw rozpuszczamy wodoodporne zanieczyszczenia i łój płynem micelarnym, następnie dokładnie myjemy całą twarz żelem antybakteryjnym lub pianką. Należy unikać preparatów oczyszczających, które wysuszają lub podrażniają skórę. Niewskazane są np. mydła oraz kosmetyki zawierające alkohol etylowy. Do osuszenia twarzy warto używać jednorazowych ręczników – na tych wielorazowych szybko rozwijają się bakterie.
Raz-dwa razy w tygodniu można zrobić peeling, aby pozbyć się martwego naskórka i odblokować pory skórne. Nie zaleca się jednak stosowania peelingów z drobinkami ścierającymi, ponieważ są one zbyt agresywne i doprowadzają do rozprzestrzenienia się bakterii. Odpowiednie będą natomiast peelingi enzymatyczne i kwasowe, które nie wymagają pocierania skóry
Nawilżanie
Aby polepszyć stan skóry, należy pamiętać o jej systematycznym nawilżaniu. Przed kupnem kremu warto sprawdzić skład, czy nie zawiera komedogennych składników, które na pewno nie przysłużą się cerze trądzikowej. Polecane są lekkie kremy, oparte na wyciągach roślinnych i minerałach takich, jak np. cynk czy złoto koloidalne. Mają one działanie nawilżające, łagodzące i przyśpieszające regenerację skóry.
Regularne nawilżanie skóry pomaga naprawić jej uszkodzoną barierę, tym samym poprawia jej odporność na różne czynniki zewnętrzne. Przyczynia się również do normalizacji wydzielania sebum. Trzeba pamiętać o tym, że przesuszenie nie jest dobre dla cery trądzikowej, bo może zaostrzyć problem z nadprodukcją łoju.
Ochrona przeciwsłoneczna
Popularne przekonanie, że słońce leczy trądzik, nie ma niestety odzwierciedlenia w rzeczywistości. Chociaż początkowo może się wydawać, że skóra wygląda lepiej, bo słońce wysusza zewnętrzną warstwę naskórka i pobudza jej złuszczanie, z czasem jest to kompensowane przez wzmożenie produkcji łoju. Zwiększa się również stan zapalny i w efekcie po pewnym czasie trądzik ulega pogorszeniu.
Ponieważ promieniowanie UV działa niekorzystnie na cerę trądzikową i w dłuższej perspektywie może nasilać powstawanie zmian, należy chronić przed nim skórę, stosując codziennie krem z filtrem przeciwsłonecznym o wysokim SPF, 30 lub 50. Drugim powodem, dla którego warto używać takiego kremu jest to, że niektóre leki stosowane w terapii trądziku – pochodne witaminy A, mogą działać fotouczulająco.
Preparaty przyśpieszające gojenie zmian ropnych
Krostki i torbiele w trądziku ropowiczym mają tendencję do upartego pozostawania na skórze przez długi czas, nawet całymi tygodniami. Jak można przyśpieszyć ich usuwanie?
Przede wszystkim nie wolno wyciskać zmian, ponieważ grozi to zakażeniem skóry i zaostrzeniem stanu zapalnego. Jeśli dermatolog nie zalecił antybiotyku, można wypróbować maść ichtiolową, dostępną bez recepty w aptece. Ichtiol przyśpiesza wyciąganie treści ropnej z krost, tym samym może znacznie skrócić czas ich gojenia.
Dobrym rozwiązaniem może okazać się również maść cynkowa, którą także możemy kupić bez recepty w aptece. Doskonale sprawdza się w wysuszaniu wyprysków.
Dieta wspierająca leczenie trądziku ropowiczego
Coraz częściej przeprowadzane są badania, które mają za zadanie określić, jak dieta wpływa na rozwój oraz nasilanie się zmian trądzikowych. Dzięki temu wiadomo, że zmienienie nawyków dietetycznych u niektórych osób chorujących na trądzik może przynieść korzyści.
Według najnowszych doniesień, dieta o niskim indeksie glikemicznym może łagodzić przebieg trądziku. Indeks glikemiczny (IG) jest to wskaźnik, który określa, jak wzrasta stężenie glukozy we krwi 2-3 godziny po spożyciu danego pokarmu. Przykładami produktów o wysokim indeksie glikemicznym są: białe pieczywo, pieczone ziemniaki, frytki, chipsy, popcorn, żelki, gotowana marchew i dynia. Niski indeks glikemiczny mają natomiast mięso i ryby, orzechy, cukinia, kapusta, ogórek, papryka, pomidor, kalafior i awokado.
Okazuje się, że produkty o wysokim IG powodują zwiększenie poziomu insuliny oraz insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1), co prowadzi do wzrostu wolnego testosteronu we krwi. Skutkiem tego jest nasilenie wydzielania łoju oraz pogorszenie jego składu, przez co ujścia gruczołów łojowych zostają zatkane.
Stosowanie diety o niskim IG może pomóc uregulować poziom insuliny i obniżyć stężenie androgenów, co niewątpliwie przyczyni się do zmniejszenia produkcji łoju oraz ograniczenia zmian trądzikowych.
Osoby chorujące na trądzik mogły też spotkać się z poradą, aby wykreślić ze swojej diety nabiał. Produkty mleczne stymulują bowiem wydzielanie insuliny i IGF-1, konsekwencją czego jest nadmierna produkcja łoju. Najsilniej pod tym względem działają odtłuszczone produkty mleczne, jak odżywki białkowe zawierające serwatkę i kazeinę, a także chudy twaróg.
Poza tym część osób zauważa związek między spożywaniem czekolady a pogorszeniem wyglądu skóry. Co prawda dowody na ten temat są ograniczone – istnieją zarówno badania, które potwierdzają negatywny wpływ czekolady na trądzik, jak i takie, które odrzucają taką zależność. Na pewno warto obserwować swoją skórę, aby sprawdzić, jak reaguje na różne produkty spożywcze. I na tej podstawie należy układać swoją dietę.
Oprócz wyeliminowania produktów, które nam nie służą, w diecie na trądzik warto zadbać o odpowiednią podaż składników odżywczych, a zwłaszcza kwasów tłuszczowych omega-3. We współczesnej diecie często tych kwasów brakuje, tymczasem są one bardzo ważne dla zdrowia skóry. Dbają bowiem o elastyczność błon komórkowych naskórka, poprawiają skład łoju oraz wyciszają stany zapalne, dzięki czemu zmniejszają ryzyko zatykania się ujść gruczołów łojowych i powstawania zmian trądzikowych. Warto zatem regularnie jeść ryby morskie, orzechy włoskie i siemię lniane. Można również rozważyć suplementowanie kwasów omega-3.
Podsumowanie
Trądzik ropowiczy to poważna choroba skóry. Wymaga leczenia u specjalisty, który zapisze środki pozwalające złagodzić objawy. Leczenie powinno się uzupełniać przez wprowadzenie odpowiednich zmian w stylu życia – ograniczenie stresu, wysypianie się, zadbanie o dietę. Niezwykle istotne jest stosowanie odpowiedniej pielęgnacji. Należy wybierać kosmetyki, które nie mają działania komedogennego, wysuszającego i drażniącego. Dużą wagę trzeba przykładać do oczyszczania skóry, jej nawilżania oraz ochrony przed promieniowaniem UV.
Bibliografia:
1. Sobstyl, Małgorzata & Tkaczuk-Włach, Joanna & Jakiel, Grzegorz. (2010). Diagnostyka hormonalna łysienia kobiet. Przeglad Menopauzalny. 14. 52-55.
2. Wierucka-Rybak, Magdalena. (2015). Wpływ androgenów na skórę kobiet. 10.13140/RG.2.1.1687.8241.
