Nużeniec – przyczyny i objawy

Nużeniec przyczyny może mieć rozmaite. Warto je poznać, ponieważ pasożyt ten powszechnie występuje u ludzi, powodując u niektórych zmiany skórne lub oczne. Chociaż najczęściej atakuje osoby w podeszłym wieku (zwłaszcza po 70. roku życia), może stać się problemem praktycznie dla każdego. Jakie są przyczyny zakażenia nużeńcem? I jakie objawy wywołuje? Wreszcie, jak skutecznie z nim walczyć? W artykule znajdziesz odpowiedzi na te pytania.

SPRAWDŹ
NASZĄ KATEGORIĘ: DERMOKOSMETYKI NA NUŻEŃCA

Przyczyny nużycy. Dlaczego ta choroba w ogóle występuje?

Głównej przyczyny nużycy należy upatrywać bezpośrednio w infekcji nużeńcem. Nużeniec ludzki (Demodex folliculorum) to pasożyt bytujący na ludzkiej skórze. Znajdujące się na niej wydzieliny (między innymi łój, przesącz osocza krwi) oraz komórki naskórka są dla niego idealnym pożywieniem. Nużeniec lokalizuje się zwykle w pobliżu gruczołów łojowych i potowych oraz mieszków i cebulek włosowych. Bytuje na ludzkiej skórze nie tylko ze względu na pokarm, ale również odpowiadającą mu strukturę skóry. Chropowata powierzchnia umożliwia mu sprawne przemieszczanie.

Wiele osób może sobie nawet nie zdawać sprawy z tego, że ich skóra została skolonizowana przez nużeńce. Sama obecność pasożyta nie zawsze bowiem wywołuje objawy.

Co zatem powoduje, że u niektórych osób dochodzi do rozwinięcia się choroby skóry – demodekozy?

• Osłabiony układ odpornościowy. Wykazano, że osoby z obniżoną odpornością szybciej mogą zostać zainfekowane. Niestety o osłabienie odporności wcale nie jest trudno. Wpływają na nią między innymi: chroniczny stres, źle zbilansowana dieta czy problemy z układem hormonalnym. Jeszcze bardziej narażone są osoby chorujące przewlekle, będące w trakcie chemioterapii lub stosujące leki immunosupresyjne.
• Wiek. Badania dowodzą, że w grupie ryzyka osób podatnych na zainfekowanie są osoby po 70. roku życia. Rzadko diagnozuje się przypadku nużycy wśród dzieci.
• Łojotok. Osoby z przetłuszczająca się skórą częściej zapadają na nużycę. Pasożyt po prostu chętniej wybiera sobie takich gospodarzy, u których ma pożywienia (czyli sebum) pod dostatkiem.
• Inne choroby skóry. Bardzo często inwazja nużeńcem współwystępuje z trądzikiem różowatym.

Nużeniec – przyczyny. Jak dochodzi do zainfekowania tym pasożytem?

Głównym sposobem przenoszenia nużycy jest bezpośredni kontakt skórny z osobą zarażoną. Wystarczy już zwykłe podawanie rąk, by doszło do zainfekowania. Wspólne spanie w jednym łóżku z osobą zarażoną także zwiększa ryzyko zakażenia nużeńcem.

Do zakażenia może dojść również wskutek kontaktu z zakażonymi przedmiotami. Nużeniec może przetrwać na przedmiotach takich, jak ubrania, pościel, ręczniki czy meble przez pewien czas. Jeśli zdrowa osoba ma kontakt z zakażonymi przedmiotami, istnieje ryzyko, że pasożyt przeniesie się na jej skórę.

Ponadto jaja nużeńca są przenoszone powietrze, dlatego wystarczy nawet przebywać w tym samym pomieszczeniu, w którym wcześniej była zainfekowana osoba, by ulec zakażeniu.

Sprawdź co zrobić z problemem łuszczącej się skóry

Nużeniec – przyczyny zakażeń u dzieci

U najmłodszych dzieci nużyca wykrywana jest bardzo rzadko. Częściej natomiast rozpoznaje się ją u przedszkolaków i uczniów szkół, ze względu na ich zbliżony kontakt fizyczny i bliższą interakcję.

Nużeniec – przyczyny zakażeń u dorosłych

Ryzyko zachorowania na nużycę rośnie wraz z wiekiem i dlatego choroba ta częściej dotyczy dorosłych, niż dzieci. Często zakażenie występuje w wyniku kontaktu z osobą zarażoną lub przez współdzielenie z nią przedmiotów. Nużyca może też łatwo się rozprzestrzeniać w warunkach, gdzie wielu ludzi mieszka blisko siebie, na przykład w schroniskach dla bezdomnych czy w domach opieki.

Warto zauważyć, że nużyca może występować w różnych warunkach społecznych i wśród różnych grup wiekowych. Niezależnie zatem od wieku czy statusu społecznego, każda osoba może być podatna na zakażenie nużycą.

Jak objawia się nużyca?

Objawy nużeńca na twarzy to przede wszystkim widoczne, choć niegroźne zmiany skórne, a także towarzyszący im dyskomfort w postaci swędzenia, pieczenia lub kłucia skóry. Zmiany mogą mieć postać zapalną (np. wypryski, krostki, grudki), jak i niezapalną (zaskórniki, wągry). Często występują też przebarwienia na policzkach, podrażnienia na skutek drapania skóry oraz reakcje alergiczne spowodowane odchodami nużeńca. Jeśli pasożyt zajmie torebki włosowe, może doprowadzić do wypadania rzęs oraz brwi.

Nużeniec na głowie powoduje nie tylko dokuczliwe swędzenie, ale też utratę włosów. Z kolei nużyca powiek wiąże się z suchością oka, zmianami występującymi na brzegach powiek, nawracającymi gradówkami i jęczmieniem. Może w niej pojawić się również wrażenie piasku pod powieką i nadwrażliwość na światło.

Wraz z rozwojem nużycy objawy stają się coraz bardziej intensywne i uciążliwe.

SPRAWDŹ
NASZĄ KATEGORIĘ: DERMOKOSMETYKI NA NUŻEŃCA

Leczenie nużycy w pigułce

Znając przyczyny demodekozy, łatwiej możemy z nią walczyć. Na początek warto wykonać badanie, która potwierdzi lub zaprzeczy chorobie, a tym samym pozwoli dopasować odpowiednie leczenie. Niestety, chociaż ogólna świadomość na temat nużeńca ludzkiego jest coraz większa, znalezienie placówki, w której można wykonać badanie w kierunku nużycy (pobranie rzęs lub zeskrobin ze zmian skórnych) nie zawsze jest łatwe.

Leczenie nużycy opiera się głównie na stosowaniu leków działających miejscowo. Są to najczęściej kremy bądź maści zawierające metronidazol lub kwas azelainowy. Pomocne mogą być również preparaty roztoczobójcze oparte na benzoesanie benzylu, balsam peruwiański, roztwory spirytusowe pirogalolu, naftolu, pirokatechiny, mieszaniny mentolowo-kamforowej. W razie nadkażenia zmian lekarz dermatolog może przepisać antybiotyki doustne.

W walce z nużycą ogromną rolę odgrywa właściwa higiena. Polecane są gorące kąpiele z dużą ilością mydła z heksachlorobenzenem. Poza tym należy używać jak najwięcej produktów jednorazowych (np. ręczników papierowych do wycierania twarzy) i unikać kontaktu z przedmiotami innych osób. Ważna jest również regularna zmiana pościeli, ubrań oraz wietrzenie pomieszczeń, ponieważ mogą to być potencjalne siedliska pasożyta. W ramach profilaktyki należy unikać wymieniania się kosmetykami, które mają bezpośredni kontakt ze skórą oraz używania testerów w drogeriach. Dużą uwagę należy też zwracać na sterylność narzędzi kosmetycznych i fryzjerskich w punktach usługowych.

Warto spróbować niektórych domowych sposobów na nużeńca. Na przykład opalania, ponieważ wysokie temperatury zabijają pasożyta. Zmiany skórne można smarować olejkiem z drzewa herbacianego, który ma silne działanie przeciwzapalne i antybakteryjne.

Nie można też zapominać o tym, dlaczego niektórych tak łatwo atakuje nużeniec – przyczyny leżą w osłabieniu układu odpornościowego. Należy więc zadbać o swoją odporność. Aby ją wzmocnić, należy zdrowo się odżywiać, codziennie się wysypiać, ograniczyć stres oraz uprawiać umiarkowaną aktywność fizyczną.

Leczenie domowe w demodekozie ma zazwyczaj charakter wspierający, choć w przypadku początków nużycy lub słabo nasilonych objawów, może się okazać całkiem skuteczne.

Nużyca ludzka a dermokosmetyki

Przemyślana pielęgnacja umożliwia eliminowanie takiej przyczyny nużycy, jak łojotokowa skóra. Dlatego odpowiednio dobrane kosmetyki mogą pomóc niezależnie od etapu rozwoju choroby, zarówno na początku, jak i w zaawansowanych stadiach nużycy. Istnieje nawet szansa, że przy pierwszych, łagodnych objawach kosmetyki przyczynią się do ich ustąpienia. Używane w bardziej zaawansowanych stadiach z pewnością nie zaszkodzą, a wręcz przeciwnie – uzupełnią leczenie.

Jakie kosmetyki będą skuteczne? Dobrym wyborem są produkty bazujące na naturalnych składnikach aktywnych, które działają delikatnie, antybakteryjnie i regulująco. Wspomagają złuszczanie naskórka, wyciszają stany zapalne oraz łagodzą podrażnienia. A także nawilżają, co jest ważne, by nie pogłębić suchych, łuszczących się zmian. Odpowiednie do walki z nużeńcem właściwości posiadają między innymi: kwas azelainowy, olejek z drzewa herbacianego, kwas glikolowy czy tlenek cynku.

Konieczna jest regularność i cierpliwość, ponieważ walka z nużeńcem wymaga czasu. W cyklu życia trwającym od 18 do 25 dni jeden osobnik potrafi znieść nawet 20 jaj. Dlatego pozbycie się tego pasożyta jest sporym wyzwaniem i należy sięgać po wszelkie dostępne sposoby.

Podsumowanie

Jeśli chodzi o demodekozę – chorobę, którą wywołuje nużeniec, przyczyny jej związane są przede wszystkim z wiekiem oraz stanem zdrowotnym pacjenta. Poza tym ryzyko wystąpienia objawów nużycy jest większe, jeżeli dana osoba ma łojotok lub cierpi na trądzik różowaty. Nużeńcem łatwo można się zarazić, jednak rozpoznanie choroby może być utrudnione. Tymczasem prawidłowa diagnoza jest ważna dla skutecznego leczenia zmian skórnych. Aby tak się stało, warto skorzystać z pomocy dermatologa, stosować zalecone przez niego leki oraz zadbać o odpowiednią higienę i pielęgnację skóry.

Bibliografia:

1. Christophers E., Psoriasis – epidemiology and clinical spectrum, 2001
2. Naldi L., Epidemiology of psoriasis, 2004
3. Śpila B., Jazienicka I., Pucuła J., Analiza czynników psychogennych u chorych na schorzenia skóry, 2004