Swędzące wykwity na skórze

Swędzące wykwity na skórze stanowią niejednoznaczny objaw, który pasuje do wielu chorób. Może świadczyć o alergii, ale też o różnych chorobach dermatologicznych, zakaźnych czy nawet wewnętrznych. W artykule wymienimy najczęstsze przyczyny pojawienia się dokuczliwego swędzenia wraz z wykwitami, omówimy towarzyszące im objawy oraz krótko opowiemy o sposobach leczenia.

Swędzące wykwity na skórze – wysypka alergiczna?

Wysypkę alergiczną możemy podejrzewać, gdy swędzące wykwity na skórze pojawiają się po użyciu nowego kosmetyku, proszku do prania, założeniu nowej odzieży lub biżuterii, zażyciu leku lub zjedzeniu potencjalnie alergizującego pokarmu. Objawy alergii mogą wystąpić już po kilkunastu lub kilkudziesięciu minutach od kontaktu z alergenem. Mamy wówczas do czynienia z reakcją natychmiastową typu pokrzywki. W pokrzywce wykwity przyjmują postać bąbli, skupionych w jednym miejscu lub rozprzestrzenionych po całym ciele. Towarzyszy im z reguły silny świąd i rumień.

Wyróżniamy również reakcje alergiczne typu późnego, gdy objawy pojawiają się dopiero po wielu godzinach czy 1-3 dniach od kontaktu z substancją uczulającą. Do pierwszych objawów należy zaczerwienienie skóry, np. w postaci plam, oraz świąd powodujący chęć drapania. Następnie pojawiają się obrzęki i niewielkie grudki, krostki i pęcherzyki, czasami z sączącą się z nich wydzieliną.

Jak pozbyć się wysypki alergicznej? Jeśli wyeliminujemy alergen, skóra powinna odzyskać zdrowy wygląd w ciągu kilku dni. Pokrzywka znika szybciej, bo po około 30 minutach do 24 godzin. Możemy wspomóc się dostępnymi w aptece bez recepty lekami przeciwhistaminowymi. Jeżeli swędzące wykwity nie ustępują, wybierzmy się do lekarza. Przepisze nam mocniejsze leki przeciwhistaminowe lub glikokortykosteroidy.

Sprawdź też: Szampon na atopowe zapalenie skóry głowy

Swędzące wykwity na skórze mogą być oznaką atopowego zapalenia skóry

Atopowe zapalenie skóry jest najczęstszą chorobą alergiczną skóry, która zazwyczaj rozpoczyna się już we wczesnym dzieciństwie.

Swędzące wykwity na skórze należą do jej typowych objawów, tak samo jak zaczerwienienie i suchość skóry oraz charakterystyczna lokalizacja zmian w zależności od wieku:

• u niemowląt występują głównie na twarzy i owłosionej skórze głowy,
• u dzieci do 2. roku życia pojawiają się na tułowiu i zewnętrznych częściach kończyn,
• u dzieci do 12. roku życia obejmują zgięcia łokci i kolan,
• u nastolatków i dorosłych, oprócz wymienionych wcześniej miejsc, zajmują również dłonie i nadgarstki.

Wykwity mają postać grudek lub pęcherzyków. Drapanie skóry doprowadza do powstania widocznych przeczosów – linijnych uszkodzeń naskórka. W wyniku utrzymującego się przewlekle stanu zapalnego skóra ulega pogrubieniu i może się łuszczyć.

AZS ma podłoże genetyczne. Defekt bariery naskórkowej powoduje, że skóra jest podatniejsza na działanie alergenów oraz drobnoustrojów. Tym samym staje się skłonniejsza do alergii i zakażeń bakteryjnych.

Standardem postępowania w AZS, zarówno w okresach zaostrzenia, jak i wyciszenia objawów, jest stosowanie specjalnej pielęgnacji, polegającej na częstym nawilżaniu i natłuszczaniu skóry. Na czas zaostrzeń wdrażane jest również leczenie miejscowe lub ogólne, w zależności od stopnia nasilenia objawów. Miejscowo stosowane są: glikokortykosteroidy, inhibitory kalcyneuryny, leki przeciwgrzybicze i antybiotyki. Przy bardziej nasilonych objawach włączane jest również leczenie doustne, np. lekami przeciwhistaminowymi, glikokortykosteroidami na krótki czas lub, w przypadku zakażeń bakteryjnych, antybiotykami. W ciężkich postaciach AZS wykorzystuje się metotreksat, cyklosporynę lub leki biologiczne.

Atopicin – dla skutecznej pielęgnacji skóry z AZS

Poprawę stanu skóry w AZS można uzyskać, sięgając po preparaty, które odbudowują uszkodzony płaszcz hydrolipidowy. Tak działają dermokosmetyki emoliencyjne Atopicin, dedykowane wymagającej skórze z AZS, czyli skórze nadwrażliwej, suchej, swędzącej, ze skłonnością do alergii i podrażnień. Ponieważ są delikatne i oparte na naturalnych składnikach, świetnie odpowiedzą na potrzeby takiej skóry, przywracając jej komfort.

Oto niektóre ze składników zastosowanych w dermokosmetykach Atopicin:

• NMF – naturalny czynnik nawilżający – odpowiada za utrzymanie odpowiedniego poziomu nawilżenia warstwy rogowej naskórka. Jest to niezwykle cenny składnik w przypadku AZS, ponieważ zwalcza suchość skóry i przywraca jej jędrność i gładkość,
• mocznik – ma zdolność do wiązania wody w naskórku. Doskonale zmiękcza szorstką skórę. Poza tym redukuje swędzenie oraz działa antybakteryjnie,
• masło shea – przyśpiesza regenerację uszkodzonego naskórka oraz zwiększa jego poziom nawilżenia,
• kwas mlekowy – jest to składnik normalizujący odczyn pH skóry. Skóra chorych na AZS ma odczyn pH wyższy niż skóra osób zdrowych. Utrzymanie właściwego pH powierzchni skóry chroni ją przed drobnoustrojami,
• biolin P – wspiera rozwój dobroczynnego mikrobiomu na skórze,
• witamina E – składnik posiadający wiele cennych właściwości. Nawilża, łagodzi podrażnienia, wspomaga gojenie ranek. Ponadto regeneruje i wymiata wolne rodniki, dzięki czemu zalicza się do jednych z najskuteczniejszych składników przeciwstarzeniowych.

Składników lipidowych, które natłuszczają skórę i chronią ją przed utratą wody w Atopicin dostarczają naturalne oleje: np. lniany, z czarnuszki, jojoba, śliwkowy. Poza nawilżaniem, oleje te wspomagają regenerację skóry i łagodzą stany zapalne.

W zestawie Atopicin można znaleźć wszystkie niezbędne kosmetyki do codziennej pielęgnacji. Jest w nim szampon, który łagodnie myje skórę głowy, przynosi jej ulgę, gdy swędzi i piecze oraz intensywnie ją nawilża. Olejek do mycia twarzy pozwala na delikatne, ale skuteczne oczyszczenie twarzy bez jej wysuszania. Zmywa nawet makijaż. Balsam do mycia ciała zapewnia właściwą higienę skóry, dbając jednocześnie o zachowanie jej nawilżenia. Balsam natłuszczający do ciała, kremy do twarzy na dzień i na noc oraz krem pod oczy i na powieki uśmierzają świąd, długotrwale nawilżają skórę, zmniejszają jej zaczerwienienie i wspomagają regenerację. Mazidło działa jak kojący opatrunek, łagodząc świąd, szorstkość, podrażnienia i przyśpieszając gojenie skóry.

Swędzące wykwity na skórze – to może być łuszczyca

Swędzące wykwity na skórze w postaci czerwonych grudek mogą wskazywać na łuszczycę. Początkowo wykwity są niewielkie, z czasem powiększają się i pokrywają mocno przylegającymi, srebrzystymi łuskami, tworząc tzw. blaszki łuszczycowe. Po zdrapaniu łuski odsłania się błyszcząca powierzchnia skóry (objaw świecy stearynowej) i pojawia się kropelkowe krwawienie (objaw Auspitza). Zadrapanie skóry powoduje, że po kilku dniach od urazu rozwijają się na niej nowe zmiany łuszczycowe (objaw Köbnera).

Łuszczyca ma kilka różnych odmian klinicznych. Najczęstszą z nich – stanowiącą 85% wszystkich przypadków – jest łuszczyca zwyczajna (plackowata), w której zmiany powstają przede wszystkim na owłosionej skórze głowy, łokciach i kolanach.

Łuszczyca może się pojawić w każdym wieku. Rolę w jej rozwoju odgrywają czynniki genetyczne, środowiskowe oraz immunologiczne. Zaliczana jest do chorób autoimmunologicznych – czyli takich, w których układ odpornościowy atakuje własne tkanki organizmu. Wskutek jego nieprawidłowego działania proces dojrzewania i obumierania komórek skóry ulega skróceniu z 26-28 dni do tylko 4 dni. Oznacza to, że komórki naskórka dojrzewają zbyt szybko, zanim starsza warstwa komórek zdąży się złuszczyć, i zaczynają się nawarstwiać. Prowadzi to do powstania charakterystycznych łusek.

Leczenie łuszczycy w łagodnych przypadkach polega na smarowaniu skóry maściami – np. z pochodnymi witaminy D, cygnoliną, inhibitorami kalcyneuryny. Oprócz tego należy pielęgnować skórę emolientami i preparatami o działaniu keratolitycznym. Gdy to nie wystarcza, stosuje się naświetlania PUVA lub UVB lub wprowadza leki: metotreksat, cyklosporynę A, retinoidy lub leki biologiczne.

Swędzące wykwity na skórze w łupieżu pstrym

Jeśli swędzące wykwity na skórze mają formę plam o jasnobrązowym lub różowym zabarwieniu i pojawiają się na klatce piersiowej, plecach lub ramionach, możemy podejrzewać łupież pstry. Łupież pstry jest powierzchowną grzybicą skóry, za którą odpowiada grzyb z rodzaju Malassezia. Choroba nie jest groźna, natomiast może być uciążliwa pod względem estetycznym, ponieważ plam trudno jest się pozbyć i często zdarzają się nawroty.

Jak pozbyć się łupieżu pstrego? Należy zaopatrzyć się w preparaty przeciwgrzybicze dedykowane schorzeniu oraz zadbać o odporność organizmu i higienę. Gdy mimo to nie udaje się osiągnąć poprawy, trzeba wybrać się do lekarza. W przypadku rozległych lub niepoddających się leczeniu miejscowemu zmian specjalista zaleci leczenie ogólne, np. flukonazolem lub itrakonazolem doustnie.

Choroby zakaźne i pasożytnicze, w których występują swędzące wykwity

Świąd i wykwity to objawy, które towarzyszą niektórym chorobom zakaźnym. Występują np. w ospie wietrznej, chorobie wywoływanej przez wirusa VZV. Jest to choroba zakaźna typowa dla wieku dziecięcego. Wysypka w ospie wietrznej pojawia się stopniowo, mając najpierw postać czerwonych plam, następnie pęcherzyków, krost i strupków. Zmiany bardzo swędzą, a po zdrapaniu strupów pozostają blizny. Pojawiają się też takie objawy, jak osłabienie, niewysoka gorączka i powiększenie węzłów chłonnych. Leczenie polega na stosowaniu leków przeciwgorączkowych, przeciwbólowych i łagodzących świąd.

U osób, które przeszły kiedyś ospę wietrzną, może dojść do uaktywnienia się wirusa VZV i rozwinięcia choroby zwanej półpaścem. Dzieje się tak, ponieważ wirus VZW nie jest eliminowany z organizmu tylko przechodzi w stan uśpienia. Półpasiec objawia się początkowo bólem skóry, który lokalizuje się najczęściej po jednej stronie tułowia, w okolicach nerwów międzyżebrowych. Po kilku dniach w tym miejscu pojawia się swędząca wysypka z pęcherzyków wypełnionych płynem. W leczeniu półpaśca stosuje się leki przeciwwirusowe oraz przeciwbólowe.

Swędzące wykwity na skórze mogą także oznaczać świerzb. Jest to choroba zakaźna wywoływana przez pasożyta świerzbowca ludzkiego. Charakterystyczne dla niej jest to, że świąd staje się jeszcze bardziej dokuczliwy w nocy i po ogrzaniu ciała. Na skórze widać zmiany w postaci kilkumilimetrowych korytarzyków oraz licznych grudek, nadżerek, strupów i przeczosów. Wykwity zazwyczaj lokalizują się w przestrzeniach między palcami rąk, na nadgarstkach, w naturalnych zgięciach i fałdach skóry. W leczeniu stosuje się maści o działaniu roztoczobójczym, zawierające takie substancje, jak permetryna, krotamiton czy benzoesan benzylu.

Swędzące wykwity na skórze jako symptom chorób wewnętrznych

Swędzące wykwity na skórze mogą być też informacją o procesach chorobowych toczących się w organizmie. Tak mogą manifestować się następujące dolegliwości:

• nadczynność tarczycy – może powodować czerwone plamy na szyi oraz pokrzywkę,
• opryszczkowate zapalenie skóry (choroba Dühringa) – główną przyczyną tej przypadłości jest nietolerancja glutenu. Objawia się skupiskami pęcherzyków, grudek rumieniowych i wykwitów pokrzywkowych, które występują najczęściej w obszarze łokci, kolan, pośladków. Wykwity swędzą, a świąd może być bardzo uciążliwy,
• niewydolność wątroby – jej objawem może być uogólniony świąd oraz przeczosy,
• cukrzyca – swędząca wysypka z małych pęcherzyków lub czerwonożółtych, podobnych do pryszczy grudek, to mogą być skórne oznaki cukrzycy,
• choroby nerek – świąd i zmiany skórne mogą być pierwszymi objawami niewydolności nerek.

Nie sposób wymienić tu wszystkie dolegliwości, które przyczyniają się do powstania swędzących wykwitów na skórze. Jeśli zauważymy pojawienie się takich zmian u siebie, udajmy się do lekarza pierwszego kontaktu, aby sprawdzić, czy nie kryją się za nimi poważne choroby.

SZUKASZ KOSMETYKÓW NA AZS?
SPRAWDŹ NASZĄ KATEGORIĘ ATOPOWE ZAPALENIE SKÓRY

Podsumowanie

Swędzące wykwity na skórze powodują dyskomfort – nie tylko estetyczny. Gdy świąd jest nie do zniesienia, może znacznie obniżać jakość życia oraz prowadzić do powstawania wtórnych zmian skórnych, jak przeczosy i nadżerki. Jeśli więc przykre objawy nie ustępują lub nawracają, powinniśmy skonsultować się z lekarzem, aby poszukać przyczyny problemu i odpowiednio mu zaradzić.

Bibliografia:

1. Kułak-Krajewska E., Szczepański M., Atopowe zapalenie skóry, Problemy pielęgnacyjne, Akademia Medyczna w Białymstoku, Łomża, 2007
2. Elżbieta Waszczykowska, Atopowe zapalenie skóry – postępowanie lecznicze, Przegląd Alergologiczny, 2004